Słup graniczny w Prostkach

„Najstarszym, najcenniejszym, unikalnym nie tylko w skali Polski i do dziś istniejącym zabytkiem historycznym w okolicy Prostek jest słup graniczny, stojący między Prostkami a wsią Bogusze nad rzeką Ełk, wybudowany w 1545 r. Tutaj bowiem w sierpniu 1545 r. spotkały się komisje graniczne Prus i Litwy pracujące przy delimitacji (wytyczaniu) granicy między Prusami i Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Na pamiątkę tego spotkania, na styku trzech granic: Korony, Litwy i Prus, postawiono murowany słup graniczny, kształtem przypominający kapliczkę.

Na wschodniej ścianie słupa wmurowana jest tablica z piaskowca. Prawdopodobnie tablica oryginalna, która na początku XX wieku (ok. 1907 r.) została wywieziona do muzeum w Królewcu, była wykonana z czarnego marmuru(?). Nad tablicą umieszczono dwa herby: Pogoń (herb Litwy) i branderburski orzeł z koroną na szyi z literą S (od Sigismundus-Zygmunt) na piersi, znakiem zależności lennej Prus Książęcych od Polski. Łaciński napis mówi, że słup ten oddziela kraj Zygmunta Augusta od kraju Albrechta I.

“Quando Sigismundus patriis Augustus in oris Primus et Albertus Marchio iura dabant, Ille Iagiellonis vetersque binominis urbes Hicque Borussorum pace regebat opes, Haec erecta fuit moles, quae limite fines Signat et amborum separat arva Ducum Anno MDXLV. Mense Augusto”

co w przekładzie na język polski oznacza:

„Kiedy Zygmunt August sprawował rządy w państwie ojca a (jednocześnie) margrabia Albert I panował, ów nad Jagiełły dwojga imion starodawnymi grodami, ten nad krajem Prusów w pokoju piastował władzę, wzniesiony został ten słup, który miał oznaczać linię graniczną kraju oraz rozgraniczać tereny obu władców Roku 1545. Miesiąca sierpnia”

Autorem tekstu był Jerzy (Georg) Sabinus, pierwszy rektor uniwerytetu królewskiego i to On prawdopodobnie ufundował opisywaną powyżej tablicę.

Postawienie tego granicznego słupa właśnie w miejscu, gdzie dotychczas się znajduje nie było przypadkowe. Tutaj bowiem, poprzednio miał stać słup graniczny, oznaczający granicę dawnych ziem Prusów, Jaćwingów i Mazowsza.”